ZaÄŸraÂ’da ayakta kalan tek camii: Hamza Bey Camii

Bulgaristan'ın eski ZaÄŸra ÅŸehrinde Osmanlı döneminde  birçok cami, hamam, bedesten inÅŸa edildi. 1877'deki Osmanlı - Rus savaşında ÅŸehrin ateÅŸe verilmesi sonucu birçoÄŸu yok oldu. Sonraki yıllardaysa Bulgar idaresi geriye kalan Osmanlı eserlerini de yok etti. 

Bugün ÅŸehirde bu yıkıma direnerek ayakta kalabilen tek cami Hamza Bey Camii. Mabed aynı zamanda Evliya Çelebi’nin kaydettiÄŸine göre mevcut on yedi cami ve mescidden bugün ayakta kalabilen tek camii.

Osmanlı-Rus savaşında eski zaÄŸara tamamen kundaklandı camiler ateÅŸe verildi. Bugün ayakta kalan tek bir cami 1409 yılında inÅŸa edilmiÅŸ. Eski Cami olarak bilinen Hamza Bey Cami bugün Dinler Müzesi olarak kullanılıyor. 

15’inci yüzyıla tarihlenen cami, Yıldırım Bayezid’ın oÄŸlu Emîr Süleyman Çelebi dönemınde Emîr Hamza Bey tarafından yaptırıldı. Bulgar tarihçiler 2009 – 2011 yıllarında cami temellerinde yapılan kazılarda buranın Roma dönemi tapınağı olduÄŸunu iddia etti.

1856 yılında çıkan yangında cami büyük hasar gördü. Osmanlı - Rus savaşı esnasındaki yıkımdan hasar görmeden kurtulan tek cami oldu. 1985'de Bulgaristan Türkleri’ne uygulanan asimilasyon politikalarından Hamza Bey Camii de nasibini aldı.Tek kubbeli caminin minaresinden önce hilal söküldü, ardından minaresi yıktırıldı. 

2008- 2013 döneminde AB tarafından saÄŸlanan karşılıksız mali destekle Hamza Bey Camii Dinler Müzesine dönüştürüldü. 2011 yılında Bulgaristan BaÅŸbakanı Boyko Borisov ve Kültür Bakanı Vejdi RaÅŸidov tarafından Hamza Bey Camii, Dinler Müzesi’ne tahsis edildi. 

AVGUSTA TRAYANA, ESKÄ° ZAÄžRA, STARA ZAGORA

Balkanlar’a adını veren Balkan dağı eteklerindeki Eski ZaÄŸra ÅŸehri, Bulgaristan’ın önemli yerleÅŸim yerlerinden ve güneydoÄŸu avrupa'nın en eski ÅŸehirlerinden biri. GeçmiÅŸte farklı isimlerle anılan ÅŸehir 1971'den bu yana Stara Zagora yani Eski ZaÄŸra adına sahip.

Stara Zagora bulgaristanın en hızlı geliÅŸen ekonomik merkezi. 150 bine yakın nüfusu var. Åžehrin ÅŸehirde o kadar çok genç var ki, istatistiklere baktığımızda Stara Zagora ülkede en fazla gencin yaÅŸadığı 5’inci ÅŸehir olarak sıralanıyor. 

Traklar tarafından kurulduÄŸu bilinen ÅŸehirdeki ilk yerleÅŸim neolitik dönemde baÅŸladı. Roma imparatorluÄŸu döneminde orta ölçekli ÅŸehirlerden biriydi. Kendi parasını basmaya ve bunları imparatorluÄŸun en büyük ticaret merkezlerine dağıtmaya hakkı vardı. 

2‘inci ve 3’üncü asırda Trakya’nın en büyük ve ihtiÅŸamlı ÅŸehirlerinden biriydi. Åžehrin o dönemki ismi Avgusta Trayana idi. Roma Ä°mparatoru Mark Trayanıyus tarafından kurulan ÅŸehirde özellikle termal sular, kaplıcalar, kaynaklar, surlar ve elbette ki o antik döneme has olan amfi tiyatro ve forum meydanlarıyla dikkat çekiyordu. Åžimdi bütün bu antik komples ÅŸehrin tam merkezinde bulunuyor.

KÃœLTÃœR VE EKONOMÄ°NÄ°N MERKEZÄ°YDÄ°

Osmanlı yönetiminde de ÅŸehir kültür ve ekonomi merkezi oldu. Åžehrin adı 1878’den Ã¶nce Bulgarca olarak deÄŸiÅŸtirildi. Ä°stanbul'daki kilise konseyinin 1870'de Eski ZaÄŸra'da piskoposluk kurmasıyla, Osmanlı Devleti'nin resmî belgelerinde Türkçe isminin Bulgarca çevirisi olan Stara Zagora’nın kullanılmasına karar verildi. 

Bugün modern ve hızla geliÅŸen bir ÅŸehir olan Eski ZaÄŸra, geniÅŸ caddeleriyle ve yeÅŸil alanlarıyla dikkat çekiyor. Büyük bir üniversite ÅŸehri olan Eski ZaÄŸra Ä±hlamur aÄŸaçları ve ÅŸairleriyle de ünlü.

Åžehir aynı zamanda Trakya'daki en eski Bulgar tiyatrosu olan Geo Milev Drama Tiyatrosuna da ev sahipliÄŸi yapıyor. 1925'de, Sofya Operası'nın ardından Eski ZaÄŸra Devlet Opera’sı adıyla açılan ikinci opera binası da burada bulunuyor. 

Åžehrin üzerinde yükselen bu dev ihtiÅŸamlı anıt, Bulgarlar’ın kurtuluÅŸ ve bağımsızlık mücadelesinde ilk milli simgelerinden olan Samara bayrağını ifade ediyor. Etrafı ise yemyeÅŸil bir park ve ormanlı alanı. Buraya gelenler sadece anıtı görmek için deÄŸil, aynı zamanda ÅŸehri seyre dalmak için ve Stara Zagora- Eski ZaÄŸra’yı eÅŸsiz bir manzara halinde görmek için geliyor.Eski ZaÄŸra doÄŸal güzellikleri, kaplıcalar ve tarihi ile turisleri kendine çekmeyi baÅŸarıyor.